80% mẫu hạt dưa, ớt bột chứa chất gây ung thư

Đó là kết quả xét nghiệm trên 50 mẫu thực phẩm được Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia thực hiện trước dịp tết cổ truyền. Có ít nhất 80% các mẫu ớt bột, hạt dưa được gửi đến viện sau xét nghiệm đều chứa Rhodamine B - chất nhuộm màu cực kỳ độc hại có thể gây ung thư.

Bà Lê Thị Hồng Hảo - Ảnh: N.Hà

Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Lê Thị Hồng Hảo - phó viện trưởng Viện Kiểm nghiệm ATTP quốc gia - cho biết:

- Ngoài những mẫu viện chủ động lấy trên thị trường, nhiều tỉnh thành như Hà Nội, Huế, Hải Phòng... cũng lấy mẫu gửi về kiểm nghiệm.

Rhodamine B là một loại phẩm màu công nghiệp khó phân hủy, ăn vào gây tồn dư tại các cơ quan nội tạng, đặc biệt là gan, thận, về lâu dài sẽ dẫn đến ung thư. Nó có khả năng phát quang nên hay được dùng trong y học để chẩn đoán virus, vi khuẩn và một số xét nghiệm sinh hóa. Ngoài ra, hóa chất này còn được dùng để nhuộm quần áo. Chất nhuộm này bị cấm tuyệt đối dùng trong thực phẩm và thuốc.

* Thưa bà, các thực phẩm này có thể nhiễm Rhodamine B từ những nguồn nào?

- Rhodamine B có thể nhiễm vào thực phẩm qua hai đường. Một là do chất này có trong phân bón, thuốc trừ sâu nên khi bón phân, phun thuốc cho cây quả, lúc thu hái không xử lý tốt sẽ còn lại chất này. Nếu thực phẩm nhiễm từ nguồn này thì không đáng kể và chỉ tồn tại ở dạng tồn dư, còn vết. Nguy hiểm là người kinh doanh chủ động lấy Rhodamine B nhuộm vào thực phẩm, vừa để lên màu, vừa chống mối mọt, nấm mốc, mà giá thành rẻ (rẻ hơn phẩm màu thực phẩm, bền màu hơn).

* Kết quả này đã đến mức phải cảnh báo hoặc khuyến cáo gì đến người tiêu dùng hay chưa, thưa bà?

- Với những mẫu do chúng tôi lấy trên thị trường, chúng tôi đã gửi kết quả đến Cục An toàn vệ sinh thực phẩm. Còn những mẫu tại các địa phương, chúng tôi cũng gửi trả để địa phương công bố. Các mẫu hạt dưa, bột ớt do trung tâm y tế dự phòng các tỉnh gửi lên, không thể biết họ có giám sát theo kiểu lấy mẫu ngẫu nhiên trên toàn thị trường hay chỉ gửi những mẫu nghi ngờ cao đi kiểm nghiệm, nên không thể đưa ra được đánh giá cụ thể về tỉ lệ chung thực phẩm bị nhuộm chất tạo màu độc hại này.

Còn tỉ lệ ghi nhận trên các mẫu đã được xét nghiệm thì quá cao. Thời gian tới viện cũng sẽ lấy mẫu một số nhóm thực phẩm được sử dụng nhiều trong dịp tết để kiểm tra, đánh giá nhằm đưa ra những khuyến cáo kịp thời, bảo đảm người dân có được cái tết an toàn.

* Có cách nào phân biệt được bột ớt, hạt dưa nhuộm bằng phẩm màu thực phẩm hay nhuộm bằng Rhodamine B không?

- Bằng mắt thường, để phân biệt được hạt dưa nhuộm bằng phẩm màu thực phẩm hay Rhodamine B rất khó. Tuy nhiên, hạt dưa sử dụng phẩm màu Rhodamine B thường có màu đỏ sẫm sặc sỡ, nhìn như sơn, khi cho vào miệng không bị phai màu. Còn phẩm màu thực phẩm có màu sắc tự nhiên, hạt không đều màu và rất dễ phai khi tiếp xúc với nước. Do đó có thể thử trước khi mua bằng cách cho cả hạt vào nước xem có bị phai màu không. Phẩm màu tự nhiên khi cho vào nước sẽ phai màu ngay.

NGỌC HÀ thực hiện

====================================================================

Ý kiến bạn đọc

* Qua hàng loạt bài báo của Tuổi Trẻ về đề tài vệ sinh an toàn thực phẩm, tôi thấy rất thiết thực và giúp chúng ta có thể hạn chế tối đa những thực phẩm gây hại. Tôi nghĩ nhà nước nên ban hành luật rõ ràng để xử lý những đối tượng cố tình vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm. Cần có những hình phạt thật khắc khe và nghiêm minh với những người cố tình vi phạm.

NGUYỄN NGỌC MINH

* Nếu cơ quan chức năng kiểm nghiệm sớm và thường xuyên, đồng thời răn đe những cơ sở sản xuất để họ biết các cơ quan này luôn theo dõi để phát hiện ra những sản phẩm sai phạm thì có lẽ không có quá nhiều sản phẩm có chất nhuộm màu gây ung thư như vậy.

Nếu cơ quan chức năng vào cuộc sớm hơn thì nhiều cơ sở sản xuất hàng tết sẽ chủ động gởi mẫu lên để xét nghiệm chất gây độc, nhằm công bố minh bạch rằng sản phẩm của mình là an toàn cho người sử dụng.

giang3312734@...

* Các cơ quan chức năng cần phải vào cuộc một cách quyết liệt và thường xuyên để đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng. Ít nhất cũng mang lại cảm giác an toàn cho người sử dụng trước khi bàn về vấn đề chất lượng.

NGUYỄN MẬU TRƯỜNG

* Nhìn nhận từ thực tế thị trường kinh doanh tại Việt Nam hiện nay cho thấy ý thức của một bộ phận đã xuống cấp trầm trọng, vì lợi ích kinh tế mà họ sẵn sàng vi phạm pháp luật, làm những điều trái lương tâm nghề nghiệp, từng ngày từng giờ giết chết đồng loại vì những thực phẩm không đạt yêu cầu chất lượng. Phải chăng chế tài về vi phạm an toàn thực phẩm của nhà nước chưa đủ mạnh để răn đe.

NGUYỄN HƯNG

* Không chỉ riêng ớt bột, hạt dưa... mà tất cả các loại thực phẩm hoa quả, ngũ cốc, thịt cá ... đều cần được kiểm tra chất lượng trước khi bán ra thị trường cho người tiêu dùng.

Chúng ta đang trong thời kỳ hội nhập và phát triển vậy nên học hỏi các nước bạn về lĩnh vực này.

Thực phẩm là nhu cầu thiết yếu cho mỗi người, nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mỗi người dân, do vậy thiết nghĩ các ban ngành liên quan như Bộ Y tế, viện vệ sinh an toàn thực phẩm, quản lý thị trường ... cần sớm ban hành biện pháp kiểm tra, qui định chất lượng, thậm chí đã đến lúc cần không một luật mới về an toàn vệ sinh thực phẩm. Nên có phân công rõ ràng trách nhiệm của từng ban ngành, phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành để người dân Việt Nam dám mạnh dạn dùng hàng Việt Nam.

TRỊNH THỊ VÂN ANH

* Chúng tôi thấy tại sao các cơ quan ban ngành không vào cuộc sớm mà cho đến nay mới phát hiện? Đó cũng có phần là trách nhiệm của các ban ngành khi ký quyết định cho họ mang thương hiệu rồi làm bậy.

Hiện nay đang có cuộc vận động người Việt ưu tiên dùng hàng Việt Nam, nhưng thực tế hàng Việt kiểu như vậy đã tốt hay chưa, thiết nghĩ chúng ta cần xem xét lại. Tôi thấy còn có cà phê bột dùng mật phế xay cùng cà phê và nhiều chất khác chứ không riêng gì hạt dưa và các loại thực phẩm khác nữa.

Ai sẽ vào cuộc đây?

LUONG NGUYET LINH

* Tôi sống ở Đức và Sở y tế ở đây kiểm tra rất gắt gao nhiều nhà hàng. Tội không thấy khó chịu và cho là họ làm đúng.

Tôi mong các ngành chức năng kiểm tra chất lượng thực phẩm của nước mình cũng làm được như thế. Và những người làm về thực phẩm, nhà hàng đừng vì lợi ích cá nhân mà làm cả cộng đồng bị bệnh.

ANH HONG, ANNA

TTO